Rozdział 4 - Instrukcje warunkowe - Zagnieżdżanie instrukcji warunkowych

Instrukcje warunkowe mogą być zagnieżdżone – w bloku powiązanym z daną sekcją instrukcji if, możemy umieścić dowolny kod – w tym także kolejne instrukcji warunkowe.

Poniższy program pobiera od użytkownika dwie liczby oraz operację do wykonania na tych liczbach: dodawanie, odejmowanie, dzielenie, bądź mnożenie.

W przypadku, gdy użytkownik zechce wykonać dzielenie, sprawdzamy w zagnieżdżonej instrukcji if, czy liczba2 jest różna od 0 – tylko w takim przypadku będziemy mogli wykonać dzielenie:

import java.util.Scanner;

public class WykonajDzialanie {
  public static void main(String[] args) {
    int liczba1, liczba2;
    String operacja;

    System.out.println("Podaj pierwsza liczbe:");
    liczba1 = getInt();

    System.out.println("Podaj druga liczbe:");
    liczba2 = getInt();

    System.out.println("Podaj operacje do wykonania (+ - * /):");
    operacja = getString();

    int wynik = 0;
    boolean nieprawidlowaOperacja = false;

    if (operacja.equals("+")) {
      wynik = liczba1 + liczba2;
    } else if (operacja.equals("-")) {
      wynik = liczba1 - liczba2;
    } else if (operacja.equals("*")) {
      wynik = liczba1 * liczba2;
    } else if (operacja.equals("/")) {
      if (liczba2 != 0) {
        wynik = liczba1 / liczba2;
      } else {
        nieprawidlowaOperacja = true;
        System.out.println("Mianownik nie moze byc zerem!");
      }
    } else {
      nieprawidlowaOperacja = true;
      System.out.println("Nieprawidlowa operacja!");
    }

    if (!nieprawidlowaOperacja) {
      System.out.println(
          liczba1 + " " + operacja + " " + liczba2 + " = " + wynik
      );
    }
  }

  public static int getInt() {
    return new Scanner(System.in).nextInt();
  }

  public static String getString() {
    return new Scanner(System.in).next();
  }
}

Za pomocą głównej instrukcji warunkowej sprawdzamy działanie do wykonania – w zależności od niego, albo dodajemy do siebie pobrane od użytkownika liczby, albo je odejmujemy, mnożymy, bądź dzielimy.

Jeżeli użytkownik poda dzielenie jako operację do wykonania, to korzystamy z kolejnej, zagnieżdżonej instrukcji warunkowej, w której sprawdzamy, czy mianownik (czyli wartość zmiennej liczba2) jest równy 0.

Jeżeli mamy podzielić liczby, a liczba2 jest równa 0, lub w przypadku, gdy użytkownik poda nieznane przez nas działanie, ustawiamy wartość zmiennej nieprawidlowaOperacja na true. W ostatniej instrukcji warunkowej sprawdzamy wartość zaprzeczenia wartości zmiennej nieprawidlowaOperacja, więc wynik działania wypiszemy tylko wtedy, gdy podane działanie było poprawne i mianownik nie był zerem (w przypadku dzielenia).

Zauważmy, że w powyższym przykładzie mamy dwie sekcje else. Każda instrukcja warunkowa może mieć maksymalnie jedną sekcję else. Powyższy program nie łamie tej zasady, ponieważ każda z sekcji else przyporządkowana jest do innej instrukcji warunkowej – jedna do "głównej", a druga do zagnieżdżonej.

W przypadku zagnieżdżonych instrukcji warunkowych, klauzule else oraz else if odnoszą się do poprzedniej instrukcji if. Należy używać wcięć (za pomocą tabulatorów bądź spacji) w celu zwiększenie czytelności kodu, jak w powyższym przykładzie – zagnieżdżona instrukcja if oraz jej klauzula else mają większe wcięcia, niż zewnętrzna instrukcja if.

Spójrzmy na przykładowe wyniki działania programu – pierwsze uruchomienie:

Drugie uruchomienie:

Trzecie uruchomienie: