Zanim będziemy mogli kompilować i uruchamiać programy napisane w języku Java, musimy przygotować nasze środowisko programistyczne.

Katalog z przykładami¶

W trakcie kursu będziemy pisali wiele programów. Stwórz na dysku swojego komputera katalog, w którym będziesz je przechowywać. Katalog może się nazywać, na przykład, programowanie, a utworzyć go możesz, na przykład, na dysku C:

Edytor tekstu – Notepad++ i IntelliJ IDEA¶

Następnie, zainstalujemy program Notepad++, w którym będziemy pisać przez pewien czas nasze kody źródłowe.

Program Notepad++ jest darmowym, rozbudowanym notatnikiem, który m. in. koloruje składnię kodu, co ułatwia jego pisanie i czytanie. Pobierz i zainstaluj program Notepad++ ze strony:

http://notepad-plus-plus.org/download

Po zainstalowaniu i uruchomieniu Notepad++, powinnaś/powinieneś zobaczyć okno programu podobne do tego zaprezentowanego na obrazku poniżej:

Docelowo, w dalszej części kursu, najlepiej, abyś korzystała/korzystał z IntelliJ IDEA. Jest to darmowe, wygodne, i profesjonalne narzędzie do tworzenia aplikacji w języku Java. Jednakże, na początku Notepad++ w zupełności nam wystarczy. Gdy nauczysz się jak kompilować i uruchamiać programy napisane w języku Java z poziom linii poleceń, zajrzyj do mojego kursu IntelliJ IDEA w akcji, w którym nauczysz się podstaw używania tego narzędzia.

Dodatkowo, pisząc programy, bardzo przyda Ci się znajomość skrótów klawiaturowych. Te najbardziej przydatne (według mnie) znajdziesz w moim artykule Skróty klawiaturowe dla programistów. Na tej stronie znajdziesz też PDF z listą skrótów, przygotowany z myślą o wydrukowaniu.

Instalacja Java¶

Aby móc tworzyć programy w Javie, musimy zainstalować JDK – Java Development Kit. Jest to po prostu zestaw programów dla programistów, które umożliwiają kompilowanie kodu źródłowego Java, jak i uruchamianie go.

Instalacja JDK zapewni nam dostęp do, zarówno, programu javac (kompilator Java), jak i do programu java (Maszyna Wirtualna Java). Na poniższym obrazku widzimy zainstalowany Java Development Kit – w podkatalogu bin widnieją zaznaczone: kompilator Java (program javac.exe) oraz Maszyna Wirtualna Java (program java.exe):

Nasze programy będziemy początkowo kompilować i uruchamiać z linii poleceń (zwanej także linią komend) systemu Windows. Linia poleceń to narzędzie, które pozwala na wywoływanie komend i programów. Aby móc korzystać w linii komend z kompilatora Java oraz Maszyny Wirtualnej Java, musimy wskazać systemowi Windows ich lokalizację. Aby to osiągnąć, po instalacji JDK, ustawimy w specjalnej zmiennej systemowej o nazwie PATH lokalizację Javy.

W moim artykule Podstawy linii poleceń dla użytkowników systemu Windows znajdziesz informacje o korzystaniu z linii poleceń, w tym: uruchamianie linii poleceń i wywoływanie komend, przydatne komendy, skróty, oraz ustawienia. Dowiesz się także czym są standardowe wejście i wyjście, przekierowanie komend, i wiele więcej.

Instalacja Java Development Kit¶

JDK – Java Development Kit – możemy pobrać z następującej strony (należy zaznaczyć akceptację regulaminu firmy Oracle, a następnie wybrać plik .exe dla Windows):

https://www.oracle.com/technetwork/java/javase/downloads/jdk12-downloads-5295953.html

Instalacja ta zapewni nam dostęp do, zarówno, javac (kompilatora Java) oraz do java (Maszyny Wirtualnej Java). Podczas instalacji, możemy wybrać domyślne ustawienia.

Ustawienie lokalizacji Java w zmiennej PATH¶

Po instalacji, powinniśmy do zmiennej systemowej PATH dodać ścieżkę do katalogu bin, znajdującego się w katalogu, w którym zainstalowaliśmy Javę, abyśmy mogli korzystać z Javy z linii poleceń.

Dostęp do modyfikacji zmiennych systemowych różni się nieco w różnych wersjach systemu Windows. Aby zmodyfikować zmienne systemowe w systemie Windows 10:

1. Kliknij na ikonę lupy na dolnym pasku na ekranie.
2. Wpisz wyraz zmienne w polu tekstowym.
3. Kliknij na wyszukaną pozycję, jak pokazano na poniższym obrazku:
4. Następnie, w oknie, które się pojawi, kliknij na przycisk Zmienne środowiskowe...
5. W sekcji Zmienne systemowe znajdź zmienną o nazwie PATH (wielkość liter może się różnić). Wybierz ją, klikając na nią, a następnie kliknij przycisk Edytuj...
6. W kolejnym oknie, które się pojawi, kliknij na przycisk Nowy i wpisz w polu, które się podświetli, ścieżkę do katalogu bin zainstalowanej wcześniej Javy. Dla przykładu, u mnie Java zainstalowała się w katalogu C:\Program Files\Java\jdk-12, więc wpisałem w pole następującą wartość:
   C:\Program Files\Java\jdk-12\bin
   
7. Na koniec kliknij na przyciski OK, aby pozamykać wszystkie otwarte okna.

Sprawdzenie poprawności instalacji¶

Sprawdźmy teraz, czy kompilator Java oraz Maszyna Wirtualna Java są dostępne z linii poleceń:

1. Aby uruchomić linię poleceń systemu Windows, użyj skrótu klawiaturowego – wciśnij na klawiaturze klawisz Windows + r (klawisz Windows to ten z logo systemu Windows). Następnie wpisz cmd i wciśnij Enter:
   
2. Okno linii poleceń powinno pojawić się na ekranie – można w nim teraz wpisywać komendy – migający symbol _ (znak podkreślenia) to "symbol zachęty", oznaczający, że linia poleceń oczekuje na komendy od użytkownika:
   
3. Wpisz z klawiatury poniższą komendą do linii poleceń i naciśnij Enter:
   javac -version
   Komenda ta to po prostu zlecenie linii poleceń wywołania programu o nazwie "javac", czyli kompilatora języka Java, z jednym argumentem – ciągiem znaków -version (myślnik version). Argument ten zostanie przekazany do programu javac. W przypadku tego konkretnego argumentu, kompilator Java w wyniku działania wypisze na ekran swoją wersję i zakończy działanie, ponownie umożliwiając nam na wpisywanie komend do linii poleceń.
   Program javac jest dostępny z linii poleceń, ponieważ, po instalacji Java Development Kit, ustawiliśmy w zmiennej PATH lokalizację programu javac (znajduje się on w katalogu
   C:\Program Files\Java\jdk-12\bin, jak już wiemy z poprzedniego rozdziału).
4. Efekt powinien być podobny, jak pokazany poniżej (wersja kompilatora może się różnić):

Jeżeli zobaczymy na ekranie komunikat:

'javac' is not recognized as an internal or external command, operable program or batch file.
będzie to oznaczać, iż mamy niepoprawnie ustawioną zmienną środowiskową. Zamknij okno linii poleceń, ustaw zmienną systemową i ponownie uruchom linię poleceń (w poprzednio otwartym oknie linii poleceń zmiany zmiennej PATH nie będą widoczne!).
5. Sprawdźmy jeszcze, czy mamy dostęp do drugiego programu – Maszyny Wirtualnej Java. W tym samym oknie linii poleceń, wykonaj kolejną komendę:
   java -version
   Podobnie, jak w przypadku programu javac, program java (czyli Maszyna Wirtualna Java), także wypisuje swoją wersję, jeżeli otrzyma argument -version. Wynik powinien być zbliżony do poniższego: